Motor Hacmi Nasıl Hesaplanır?
Motor Hacmi Nedir?
Kısaca silindir içindeki hacmin ölçülmesiyle ortaya çıkan motor hacmi genellikle yukarı doğru yuvarlanarak söylenir ve küsuratlı çıkar.
Hacim Hesaplarken Gerekenler
Bore; motorun üstündeki çapın değeridir. Pistonlar tam daire olduklarından çapları var ve bore olarak anlatılır. Boreye yakın olan stroke, pistonun ne kadar yukarı aşağı hareket ettiğini gösterir. Strok ölçüsü ise pistonun en yukarısındaki noktasından en aşağıdaki noktasını ölçerek bulunur. Genellikle motorun teknik özellik tarafında strok ve bore yan yana gösterilir. Bore büyüdüğünde strok küçülmeye gider. Bu da motorun hacmini sabit tutabilmek amacıyla yapılır. Yani strok ne kadar küçükse motor da o kadar devir çevirmeye meyillidir. Sebebi ise pistonun hareket mesafesi kısadır ve bu mesafede gidip gelmesiyle fazla devir çevirir. Fakat yüksek tork üretemez. Aksine baktığımızda strok ne kadar büyükse bir o kadar da tork üretir. Ama çevirdiği devir daha azdır. Dizellerde bore daha küçükken strok daha büyük olur ve fazla devir çeviremezler.
Sıkıştırma oranı da bu bore ve strok değerlerinin yanında önemli bir orandır. Bu oran pistonun silindir içine almış olduğu yakıt hava karışımını ne kadar sıkıştırdığına bağlı olan bir durumdur.
Hacim Hesaplaması:
Hacim, piston silindir içindeyken oluşur. En aşağıdayken A hacmi diyelim, en üste çıktığında da B hacmi diyelim. Sıkıştırma oranını A/B olarak hesaplanır. Atmosferiklerde 12-13, turbolarda 9,5-10 civarlarında benzinlilerde ise daha düşük olur. Şöyle ki içeriye almış olduğu hava yakıt karışımını 10 kat sıkıştırır. Dizellerde de bu oran yirmilere kadar çıkabilir.
Sıkıştırma oranındaki bir hususta şöyledir. Ne kadar çoksa motorun termal verimi o kadar çoktur. Sıkışan hacimde ne kadar büyük bir patlama olursa patlama gerçekleştiğinde bunu geniş bir hacme ne kadar yayarsanız motorun içine de o kadar fazla enerji iletmiş olursunuz. Yani havayı ve yakıtı ne kadar uzun bir sürede aktarmış olursanız o kadar fazla enerji motora geçmiş olur. Bu da daha çok güç yani aynı yakıtla daha fazla güç elde ettiğiniz anlamına gelir. Termal verimi de bu durum doğrudan etkiler. Motoru ne kadar yüksek sıkıştırma oranına sahip yaparsanız termal verim de o kadar yüksek olur. Kısaca çok daha az yakan motor haline dönüşür.
Genelde üreticiler yakıt tasarrufu fazla olsun diye termal verimi yüksek motorlar üretirler. Bunun için de daha güçlü parçalar ve daha güçlü bloklar kullanmak gerekiyor. Çok daha büyük bir basınç oluştuğundan malzemelerin bu basınca dayanması gerekiyor.
Motor Hacmi Nedir?
Motor hacmi direkt silindirin içindeki hacmi göstermez. Aslında bu sıkıştırmanın olduğu alanı gösterir. İngilizcesi de swept volumedir. Pistonun hacminin ne kadar süpürdüğü hesaplanır ve bu da motor hacmine dönüşür. Hesaplaması da bildiğimiz silindir hacmiyle aynıdır. Pistonun strok ve bore değerleriyle silindirin hacmini hesaplarız. Sonrasında da kaç silindir varsa onunla da çarptığımızda motor hacmini bulmuş oluruz. Çarpma işleminin sonucunda da cc yi buluruz ve küsuratlı bir sayı çıkar. Mesela 1,6 motorlarda 1590 cc çıkar. Bunu da 1000 e böldüğümüzde 1,59 gibi bir sayıyla karşılaşırız. Fakat bu sayıları küsuratlarıyla söylemek yerine yuvarlayarak söyleriz yani 1,59 demek yerine 1,6 deriz.
Son Eklenen Yazılar
Blog Ara
